O kadar yaygındır ve çeşitlidir ki bu tahrişler kafa karışıklığına neden olabilecek kadar farklı isimlerde anılabilir. Bağışıklık sistemi tepkisini tetiklemesine neden olan bir alerji, tahrişlenme ile alerjik cilt hastalığına neden olur. Alerjik cilt durumlarını birkaç türü vardır. Genelde alerji olarak isimlendiren immünoloji uzmanı, daha iyi hissetmenize ve hangi koşullara sahip olduğunuzu belirlemek adına birkaç tedavi planı geliştirmek adına ileri düzeyde eğitim düzeyine sahiptir.
Anjiyoödem ve Kurdeşen
Kaşıntılı, ürtiker, cildin kırımı, kabarık bölgeleri bulunan kovanlarının tıbbı terimi kurdeşendir. Vücudun herhangi bir bölümünde meydana gelebileceği gibi boyutlarında da farklılıklar oluşabilir. Pek çoğu kovan vakası akut olarak bilinmektedir. Bazıları birkaç hafta ya da gün bazılarında ise birkaç yıl ya da ay süresince ortaya çıkan ve semptomları bulunan kronik kovanlardan muzdariptir. Antihistaminikler yazılarak alerjik semptomlar hafifletilebilir. Şayet nedeni tespit edilebilir ise bu oluşmasını sağlayan tetikçiden kaçınmanız gerekir. Bununla beraber kronik olan vakaların pek çoğunda alerji ile ilişkisi olmadığı gözlenmiştir. Alerji taraması ve kan sayımı gibi rutin test uygulamaları ile bir neden belirleme ihtimali düşük olduğundan tedavi stratejileri içinde fark oluşturmaz. Bu yüzden de öneri olarak sunulmamaktadır.
Anjiyoödem kovanlarla alakalı olmasına rağmen cildin daha derinlerdeki katmanlarını etkileyen şişliktir. Genellikle kaşıntılı ve kırmızı olarak oluşmaz. Dudaklar, göz kapakları, dil, eller ve ayaklar da görülür. Genellikle kovanlarda oluşabildiği gibi tek başına da oluşabilmektedir. İlaç, gıda yada böcek sokması gibi reaksiyonlar anjiyoödemlerin ve akut kovanlarının sık görülen sebepleri arasında sayılmaktadır. Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar akut kovanlarını tetiklemektedir. Ayrıca kurdeşen sıcak, soğuk, basınç, egzersiz ve güneş ışığına maruz kalma gibi fiziksel nedenlerden dolayı da kaynaklanır. Kaşıntılı, kırmızı ve pullu kızarıklıklar oluşturan kurdeşen cilt iltihaplanması dermatiti olarak da bilinmektedir. Yaygın biçimde görülen iki çeşit dermatit vardır. Bunlar:
Atopik Dermatit (Egzama)
Genellikle egzama erken çocukluk döneminde ve bebeklik dönemlerinde baş gösteren ve sıklıkla da alerjik rinit, gıda alerjisi ve astım ile ilişkisi bulunan kronik bir cilt hastalığıdır. Özellikle bazı yiyecekler çocuklarda egzamayı tetiklemektedir. Çocuklarda deri staph enfeksiyonları parlamalara sebep olur. Toz akarları, yün, sabun, terleme gibi diğer potansiyel tetikleyiciler tahriş eden maddeler arasındadır.
Tedavinin temel amacı kaşıntıyı önlemektir. Oluşan kızarıklık çizilmemeli ve ovalanmamalıdır. Krem, soğuk kompres ve merhem uygulanabilir. Durumunuzu daha kötüye taşıyacak olan tüm tahriş edici ürünlerden kaçınmanız gerekir. Eğer bir gıda ürünü sizi tetikliyor ise onu diyetinizden çıkartmanız gerekir.
Döküntü tedavisinde en etkili yöntem deriye uygulanan anti-enflamatuar ve kortikosteroid kremlerdir. Antihistaminikler kaşıntıların hafifletilmesinde sıklıkla önerilir. Oral kortikosteroid ağır olan vakalarda reçete ile verilmektedir. Cilt hastalığı enfeksiyonları egzama alevlenmesinde tetikleyici rol oynuyor ise antibiyotikler sıklıkla tercih edilir.
Kontakt Dermatit
Birtakım maddeler cilt ile temasa geçtiğinde kontakt dermatit adı verilen döküntüye sebep olur. Alerjik ve tahriş edici olmak üzere iki çeşit kontakt dermatit bulunur. Tahriş edici olan dermatitte maddenin temas halinde bulunduğu cildin belli bir kısma zarar vermesi halinde görülür. Genel olarak kaşıntılıdır ve acı verir. Cilt madde ile ne kadar temasta bulunur ise madde o denli güçlü reaksiyon sunar. Görülen şiddette bu doğrultuda baş gösterir. En sık olarak bu reaksiyon ellerde görülmektedir. İş yerlerinde temas edilen maddelerden kaynaklanır. Eldiven giymek bazen tahriş edici dermatit için yardımcı olabilir.
Zehirli sarmaşığa dokunulmasından sonra görülen kırmızı, kaşıntılı ve kabarcıklı reaksiyona alerjik kontakt dermatiti denir. Urushiol denilen bitkideki bir kimyasal bu alerjik reaksiyona neden olmaktadır. Cildinizin yıkanmasından sonra kabarcıklara ya da döküntüye dokunmaktan başka herhangi bir reaksiyon alınmaz. Temas sonrasında 24 ile 48 saat sonra ortaya çıkar. Reaksiyon başlangıcından sonra tedavi edilse dahi ortadan kalkması 14 ile 28 gün sürebilmektedir.
