Diğer adı ile ortaklığın giderilmesi davası olan İzale-i Şuyu davaları, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu olan taşınmaz veya taşınır mallar için ortaklar arasındaki ilişkiyi sona erdirmedir. Bireysel mülkiyete geçmeyi sağlayan bu dava türünde, taraflardan birinin davayı açması yeterlidir. Ortaklar söz konusu dava ile bazı haklara erişir. Bunlar;
- Ortaklığın satış yapılması ile ortadan kaldırılması,
- Ortaklığın kat mülkiyeti kurulması ile giderilmesi,
- Ortaklığın taksim ile giderilmesini talep etmektir.
Ortaklar aralarında anlaşma yaparak, izale-i şuyu talep edilemeyeceğine karar verebilir. Ancak, böyle bir durumda Türk Medeni Kanununun 698. maddesi devreye girer. Bu madde ise şöyledir; “Paylaşmayı isteme hakkı, hukukî bir işlemle en çok on yıllık süre ile sınırlandırılabilir.” Böylece yapılan bir anlaşma ile en çok on yıllık süre ile izale-i şuyu talep edilemeyeceği kararı verilebilir.
İzale-i Şuyu Davası Nasıl Açılır?
İzale-i Şuyu davasını açmak için hissedarlardan birinin Sulh Hukuk Mahkemesine müracaatı gerekir. Bu süreçte mahkeme öncelikle bir inceleme yapar. Bu incelemeye göre ortaklığın giderilmesi istenen taşınır ya da taşınmazların taksim edilebilir olup olmadığını teknik bilirkişiler tespit eder.
İzale-i Şuyu Davası Neden Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası taşınır ya da taşınmaz olduğu fark etmeksizin, paylı ya da el birliği mülkiyetine sahip malların ortaklar arasındaki mülkiyet ilişkisine karar verilmesi için açılan davaya verilen addır. Elbirliği mülkiyetinde bir ortaklık söz konusu olsa da hisseler ortaklar arasında bölünmemiş haldedir. Buna karşılık paylı mülkiyet halinde ise isminden de kolaylıkla fark edebileceği gibi ortaklar kendi paylarına sahiptir. Bu davanın amacı, ortaklar arasındaki paylaşıma dayalı ilişkinin sonlandırılmasıdır.
İzale-i Şuyu Davası Hangi Mahkemede Açılmalıdır?
İzale-i Şuyu davasındaki yetkili mahkeme, taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi olarak belirlenir. Sulh Hukuk Mahkemesi ise bu davada görevli olan mahkemedir. Taşınmaz mülk Şişli’de yer alıyorsa, ortaklığın giderilmesi davasında yetkili ve görevli mahkeme Şişli Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.
İzale-i Şuyu Davası Aşamaları
İzale-i Şuyu davası ortaklardan birinin dilekçe ile başvuru yapması ile başlar. Bu süreç mahkemece değerlendirmeye alınır. Değerlendirme aşamasında süreç şu şekilde işler.
- Noter ya da sulh hukuk mahkemesi üzerinden mirasçılık belgesi veraset ilamı alınması şartı aranır.
- Miras mallarının tespiti yapılır.
- Mirasçıların kendi aralarında anlaşabilir. Bu durumda miras taksim sözleşmesi akdetmek suretiyle paylaşım yapılır.
İzale-i Şuyu Davası Sonrası
Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda alınan ilam kesinleştikten sonra miras ortaklığı sonlanmış olur. HMK m. 367/2 hükmüne göre; ortaklığın giderilmesi davası sonucu verilen kararlar kesinleşmedikçe paylaşma istenemez. Paylaşım dava kesinleştikten sonra gerçekleştirilir.
İzale-i Şuyu Davası Dilekçesi
İzale-i Şuyu dava dilekçesi davalının yazdığı ve öncelikle ilgili Sulh Hukuk Mahkemesine hitapla başlaması gereken dilekçedir. Bir sonraki adımda; davacının ad, soyad ve kimlik numarası bilgileri, adresi, vekili, vekilinin adresi belirtilmelidir. Sonrasında davalıların ad ve soyadı, kimlik numarası ve adresi de eklenir. Kısa bir cümle ile izale-i Şuyu dava dilekçesi konusu ifade edilir. Açıklamalar bölümünde davaya neden olan koşullar detaylandırılır. Hukuksal sebepler ve deliller varsa, onlar da eklenmelidir. Sonuç ve istem bölümüyle birlikte davacı vekilinin adı, soyadı ve imzasının da eklenmesi gerekir.
İzale-i Şuyu Davası Ücretleri
Ortaklığın giderilmesi davası açılmasında, ortaklığı gidermek için mahkemeye harç yatırmak gerekir. Bu harç ise matbu bir harçtır. Matbu olması ise, arsanın oranına ya da değerine göre artıp azalmamasından kaynaklıdır. Yatırılacak olan oran sabit bir orandır. Bu harç oranı, her sene yetkili mercilerce revize edilir. Harç, davayı açan taraf tarafından ödenir. Davanın sonuçlanmasından sonra ortaya çıkan giderler ise diğer ortaklara da bölüştürülür. Harç ve avukatlık ücreti, davayı açan ortağa ödenmesi gerekir. Ortaya çıkan oran diğer ortaklar arasında pay edilir. Masraf herkese eşit şekilde bölünür. İzale-i Şuyu davasında avukat tutulması, sürecin takibi açısından önemlidir. Bu durumda avukat vekalet ücreti de masraflara eklenir.
Sıkça Sorulan Sorular
İzale-i Şuyu davası ne kadar sürebilir?
İzale-i Şuyu davasının tam olarak ne kadar süreceğini söylemek mümkün değildir. Her davanın süresi birbirinden faklıdır. İzale-i şüyu davasında kesin dava sonuçlanma süresi bulunmamakla birlikte, davalı sayısına göre yerel mahkeme süreci tahmini 10-12 ay civarında sürer. Davalılardan birinin karara itiraz etmesi halinde, dosya istinaf mahkemesine taşınır. İstinaf mahkemesinde ise 6-8 ay kadar bekleme süresi söz konusudur.
İzale-i Şuyu davası için bir avukat tutmak zorunda mıyım?
Taraflar kendi aralarında anlaşır, mal paylaşımını anlaşmalı bir şekilde yapabilirse, İzale-i Şuyu davasının açılmasını gerektiren bir durumdan bahsedilmez. Anlaşmazlık olması durumunda ise taraflardan biri avukat aracılığıyla mahkemeye başvurabilir ve dava açılır. Sürecin sağlıklı bir şekilde yönetilebilmesi için avukat tutulması tavsiye edilir.
Arabuluculuk süreci İzale-i Şuyu davasında zorunlu mudur?
Ortaklığın giderilmesi davası henüz zorunlu arabuluculuk kapsamında değildir. Ortaklığın giderilmesi davasında ancak ihtiyari arabuluculuğa söz konusudur. Ancak, ortaklığın giderilmesi uyuşmazlıklarının dava şartı olarak arabuluculuk kapsamına alınması için çalışmalar devam etmektedir.
İzale-i Şuyu davası sonucunda mal paylaşımı nasıl yapılır?
Elbirliği ile mülkiyetin olduğu miras ortaklığını sonlandırmak için ortak ya da ortaklar tarafından diğer ortaklara karşı İzale-i Şuyu davası açılması gerekir. Bu davanın neticesinde terekeye dahil mal ve hakların satışına karar verilebilir. Söz konusu satış sonrası ortaya çıkan bedeller, ortaklara payları oranında bölüştürülür. Bu durumda miras ortakları söz konusu bedeller üzerinden KDV ödemekle yükümlüdür. Ancak, miras ortaklığının ortakların kendi aralarında anlaşması ile sonlandırılmasında, mirasçıların bireysel mülkiyetine geçmiş olan menkul ve gayrimenkul hakların elden çıkarılması halinde, KDV yükümlülüğü bulunmaz.
İzale-i Şuyu davası nerede açılır?
İzale-i Şuyu davası taşınmaz malın bulunduğu şehir sınırları içinde açılır. İzaleyi Şuyu mahkemesine Sulh Hukuk mahkemesi bakar. Dolayısı ile taşınmazın olduğu il ve ilçede dava başvurusu şartı aranır. Dava dilekçeli başvuru ile başlatılır.
Ücretsiz İzale-i Şuyu Davası açılır mı?
İzale-i Şuyu davasının ücretsiz açılması mümkün değildir. Ortaklığın giderilmesi davası açılmasında, mahkemeye harç yatırılır. Yatırılacak olan rakam her sene yetkili merciler tarafından revize edilir.
